يكي ازمهمترين مسايل درطرح دعواي اعسار،استشهاديه است.وقتي كه دوشاهد شهادت مي دهند كه مرد،توان پرداخت يك جاي مهريه رانداردوبه جز مستثيات دين،مال ديگري هم ندارد.شهودبايدنسبت خود باخواهان دعواي اعسارونحوه اشنايي خودباوي راتوضيح دهندوهراطلاعلتي كه درمورددرامدووضعيت مالي مرددارند،به دادگاه،ارائه دهند اگرمردبتواندازطريق شهادت شهودوسايرادله ،عدم تمكين خودرادرپرداخت يك جاي مهريه اثبات مند،دادگاه باتوجه به توان مالي مردوميزان درامدماهيانه وهزينه هاي زندگي او،مهريه رابراي اوتقسيط ميند.دادكاههامعمولاپيش قسطي رانيزدرموارد تقسيط،تعيين ميكنند.اماتعيين اين پيش قسط،الزام قانوني ندارد.
در این طریق زن یاوکیلش به همراه مدارک شناسایی میتواند قباله ازدواج خود را به دفترخانه محل ثبت ازدواج ارایه و تقاضای صدور اجراییه کند، سپس با اجراییه به اداره ثبت مراجعه و تمام یا قسمتی ازمهریه خود را مطالبه کند.دفترخانه،برگ اجراییه رابرای ابلاغ به زوج،به زوجه داده تاان رابه اداره اجرای ثبت محل ببرد. اداره ی اجرا،برگ اجراییه رابه زوج ابلاغ میکند تاظرف ده روزنسبت به پرداخت مهریه اقدام کندوگرنه اموالش توقیف می شود. در این روش زوجه باید هزینه اجرایی را هم که برابر با نیم‌عشر دولتی است، پرداخت کند که بعدا این هزینه از شوهر گرفته خواهدشد.برای اجرای مهریه مالی اعم از وجه نقد یا مال منقول (ماشین، موبایل یا...) یا مالی غیرمنقول (ملک) توقیف میشود البته به شرط اینکه جزو مستثنیات دین نباشد؛واگر مهریه سکه باشد؛نامه ای خطاب به بانک مرکزی می دهدونرخ سکه راجویامی شود.جواب بانک مرکزی ملاک عمل اداره اجرا خواهدبود.هرچند که نرخ سکه بعدا نیز تغییرکند دیگرتاثیری برعملیات اجرایی ندارد.
بنابراین اقدامات زیر باید به ترتیب انجام شود:
مراجعه به دفترخانه محل ثبت عقد و ارایه قباله ازدواج؛ مراجعه به اداره ثبت محل با همراه داشتن اجراییه صادره از دفترخانه؛ پرداخت نیم عشر دولتی و معرفی اموالی برای توقیف
به موجب آیین‌نامه اجرایی اداره ثبت، معرفی مال جهت توقیف، ۱۰ روز پس از ابلاغ اجراییه است همچنین لازم به ذکر است که بابت اجرای اسناد رسمی نیم‌عشر مبلغ اجراییه گرفته میشود که نیم‌عشر مزبور را حق‌الاجرا می‌گویند. (ماده ۱۳۱ قانون ثبت) حق‌الاجرا نیز حقی است که دولت بابت اجراییه اسناد رسمی دریافت میکند و پنج درصد مبلغ اجرا است.
ایاامکان مطالبه همزمان مهریه هم از اداره اجرای ثبت و هم از دادگاه وجوددارد؟
امکان دریافت مهریه هم از دادگاه خانواده و هم از طریق اداره اجرای ثبت میسر نیست به عبارت دیگر یک دین را نمی توان از دو مرجع مطالبه کرد.اما می توان قسمتی از مهریه را از اداره اجرای ثبت تقاضای اجرا کرد و برای قسمتی دیگر از طریق دادخواست مطالبه مهریه و دادگاه اقدام کرد. مطالبه همزمان مهریه از دو مرجع در اینجا درست است و مصداق دارد. فرض کنید کل مهریه 100 سکه است زوجه می تواند 29 سکه را از طریق دفترخانه ازدواج و اداره اجرای ثبت اسناد اجرا بگذارد و 71 سکه دیگر را از دادگاه خانواده با دادن دادخواست به طرفیت شوهر اقدام کند.